Het DNA van Vlaanderen. Wat willen de Vlamingen écht?

Auteurs: Ivan De Vadder & Jan Callebaut

Ivan De Vadder (1964) is politiek journalist (VRT), kent als geen ander het reilen en zeilen van de Belgische politiek en presenteert De Afspraak op vrijdag.
Jan Callebaut (1955) richtte als specialist marktonderzoek Censydiam (Center for Systematic Diagnostics in Marketing) op. Vandaag is hij actief in Callebautcollective.com, een jong marketing ecosysteem.

Bij de Vlaamse verkiezingen van 1999 haalden de drie traditionele partijen in Vlaanderen nog 59%. Twintig jaar later, in 2019, zijn ze samen nog goed voor nauwelijks 38,6% van de kiezers. Er is al heel wat geschreven over de mogelijke oorzaken van die neergang, maar misschien is het gewoon eens tijd om te onderzoeken wat de Vlaming wil.

‘Waar ligt de Vlaming wakker van? Welke instellingen vertrouwt hij? Wat zijn de prioriteiten waarop de politici zich moeten concentreren?’ Dat zijn de vragen die de ondervraagde Vlaming voorgeschoteld kreeg in een grootschalig onderzoek door de VRT in samenwerking met het onderzoeksbureau Why5Research van Jan Callebaut. 
Blijkt dat de traditionele partijen het moeilijker hebben – in tegenstelling tot Groen, N-VA en Vlaams Belang – om aansluiting te vinden bij de zes verschillende ideaalbeelden van de Vlamingen. Misschien moeten CD&V, Open Vld en sp.a eens luisteren naar wat de Vlamingen écht willen?

‘Meningen over de politieke toestand zijn er genoeg, kennis over wat er feitelijk aan de hand is veel minder.

Het belooft een zeer boeiend ontbijt(k)boek te worden!

Inschrijven vanaf 23 september 2020!

We bieden ook de mogelijkheid om deze voordracht online mee te volgen, hiervoor wordt enkel de prijs van het boek aangerekend (25 euro) en u ontvangt dit boek thuis in de bus. All Eventleden die niet aanwezig zijn ontvangen sowieso het boek. Graag via mail naar info@dehanze.be inschrijven voor de stream.

Indien u verkiest om een e-book te ontvangen i.p.v. de papieren versie, laat dit dan graag asap weten aan info@dehanze.be.

Rapport van de activiteit:

Ivan De Vadder – Het DNA van Vlaanderen

Politiek journalist Ivan De Vadder behoeft haast geen introductie meer. Met z’n 29-jarige carrière als politiek journalist en moderator bij Keien van de Wetstraat, De ochtend op Radio 1 en de Afspraak op vrijdagavond, is hij beroemd in Vlaanderen.  Maar wat we niet wisten, is dat hij dezelfde alma mater genoot als Geert (Messens).

Bij De Hanze waren we – met plezier uiteraard -  proefkonijnen voor Ivan met zijn eerste voorstelling van zijn nieuwe boek!  Ivan stak van wal over de teloorgang van de drie traditionele partijen.  Waar 20 jaar geleden het succes van die drie partijen nog vanzelfsprekend was, is daar nu nog weinig van te merken.  Als we kijken naar sommige buurlanden zijn de traditionele partijen zelfs quasi helemaal verdwenen en vieren de Vijfsterrenbeweging en Rassemblement National hoogtij.

Dit komt vooral door de nieuwe breuklijn: naast communautair, levensbeschouwelijk en economisch zijn het vooral de thema’s klimaat en migratie die momenteel zeer ‘hot’ zijn en laat dat net de thema’s zijn die bij Groen, Vlaams Belang en N-VA al een tijdje sterk op hun agenda staan.  Zo sterk dat de partijen hun thema’s zijn geworden en laat net dat de zwakte zijn van de traditionele partijen momenteel. 

Samen met Jan Callebaut, marktonderzoekspecialist Censydiam, en met deze evolutie in het achterhoofd, ging Ivan op zoek naar de waarden van de Vlamingen. Waar ligt de Vlaming nu wakker van?  Ze ontwikkelden een waardenkader rond eerlijkheid, betrouwbaarheid, angst, genieten van het leven…

We zagen heel wat interessante grafieken en kwadranten de revue passeren en de auteurs konden uiteindelijk 6 archetypen Vlamingen distilleren, vertaald naar hun meest waarschijnlijke keuze voor een partij.  Opgesomd: de optimistische wereldverbeteraars en de warme buurtwerkers neigen naar Groen, de familiale geborgenheidszoekers en de rechtlijnige houvastzoekers neigen naar Vlaams Belang en N-VA.  De ondernemende succeszoekers en de gedreven bouwers kiezen tenslotte voor Vlaams Belang en N-VA en die laatsten terug ook wat voor Groen.

Wat blijkt?  Geen enkele traditionele partij komt duidelijk in een archetype naar voor.  Hoewel ze ook deze waarden hebben, is de intensiteit anders.  De perceptie van de Vlaming is dat de traditionele partijen niet meer vernieuwend en eerlijk zijn, dus ook niet meer aantrekkelijk om op te stemmen.

Groen, Vlaams Belang (en ook PvdA) noemt Ivan de ‘utopische’ partijen. Ze streven een ideaalbeeld na en scoren immens op vlak van eerlijkheid, maar verrassend genoeg verwacht de Vlaming er niet zoveel van.  Kiezers van deze partijen nemen veelal minder extreme standpunten in dan hun partijen dat doen en ze zijn meestal ook niet 100% akkoord met hun partij.  Meer nog, een aantal van die stemmen zijn signaalstemmen (directional voting).

Dan hebben we de beleidspartij en kijkt de Vlaming vol verwachting naar N-VA, maar ook hier leeft de perceptie dat N-VA niet eerlijk is, alsof ze niet ‘durven’ verantwoordelijkheid te nemen. 

Conclusie is dat de ideale partij een mix is tussen een utopische partij en een beleidspartij met dezelfde waarden en dat wanneer de traditionele partijen geen niche uitkiezen noch een thema durven kiezen, ze het risico lopen te verdwijnen. 

Maar wie zit nu in die regering?  Juist.  Net die traditionele partijen waar de Vlaming niet blij van wordt.  In de Wetstraat wordt dan ook gefluisterd dat er een herverkaveling van de politieke partijen aan de gang is… zou het?